Hemikalije koje izazivaju zabrinutost u cirkularnoj ekonomiji
Naučnici su otkrili da se jedna petina sadržaja bromovanih usporivača gorenja u recikliranim materijalima prenosi u nove proizvode; diskusija o postizanju kompromisa između bezbednosti potrošača i resursne efikasnosti; Evropski zvaničnici smatraju da se pitanje toksičnih materija može rešiti u okviru cirkularne ekonomije
2. juna 2016. godine u časopisu Environment International objavljen je članak o prisustvu bromovanih usporivača gorenja (brominated flame retardants – BFRs) u recikliranoj plastici i proizvodima napravljenim od reciklirane plastike1.
Heather Leslie i njene kolege iz Instituta za studije životne sredine (Institute for Environmental Studies – IVM), VU Univerziteta Amsterdam (Holandija), upotrebile su novu tzv. ‘direct probe’ metodu da urade skrining BFRs u raznim otpadnim vozilima i plastičnim otpadnim materijalima nađenim u otpadu od električnih i elektronskih proizvoda, kao i u novim proizvodima napravljenim od reciklirane plastike. Analizirano je nekoliko bromovanih difenil etar usporivača gorenja koji su Stokholmskom konvencijom zabranjeni kao dugotrajne organske zagađujuće supstance (POP-BDEs).
Analiza protoka masa je pokazala da od početnog sadržaja POP-BDEs u proizvodu koji je predviđen da se reciklira, oko jedna petina može da se prenese na novi proizvod napravljen od reciklirane plastike. I stvarno, ovi BFRs su nađeni u brojim novim proizvodima, uključujući igračke za decu. Takođe, BFRs koji vode poreklo iz nedozvoljene reciklaže nađeni su u materijalima koji dolaze u kontakt sa hranom, na primer u nekim materijalima na bazi polistirena kupljenim u Južnoj Koreji. Nedozvoljeni BFRs su nađeni i u proizvodima koji dolaze u kontakt sa hranom koji su prisutnim na evropskom tržištu, uglavnom kod onih koji su crne boje, uključujući tu termos šolje i kuhinjsko posuđe, kao i neke druge proizvode analizirane u studiji iz 2015.2
Autori ove studije su istakli da njihovi rezultati ukazuju na “delikatan kompromis između bezbednosti potrošača/čistijih proizvoda i resursne efikasnosti”. Oni ukazuju da se ovaj problem može rešiti samo ako se sa proizvodima rukuje u skladu sa principima cirkularne ekonomije, koji kažu da je “proizvod treba da bude održivo dizajniran i da ne sadrži toksične hemikalije”.
Međutim, postoji i alternativno gledište koje smatra da se toksičnim hemikalijama može upravljati unutar cirkularne ekonomije. Članak Leigh Stringer, objavljen 2. juna 2016. godine3, daje prikaz govora koji je održala Joanna Drake, zamenik generalnog direktora Direktorata Evropske komisije za životnu sredinu, na Hemijskom forumu u Helsinkiju maja 2016. Prema Drake, ne samo primarni proizvodi, već i sekundarne sirovine treba da budu obuhvaćene u diskusijama o cirkularnoj ekonomiji. Imajući ovaj cilj u vidu, Evropska komisija razvija strateški pristup kako bi se unapredilo detektovanje i upravljanje rizikom od opasnih hemikalija u reciklažnim tokovima.
Ovaj pristup podržao je i Geert Dancet, izvršni direktor Evropske agencije za hemikalije (ECHA), koji se “složio da hemikalije koje izazivaju zabrinutost ne trebaju da budu prepreka za uspostavljanje cirkularne ekonomije”. Prema Dancetu, u budućnosti ECHA bi mogla da reciklerima dostavi informaciju o proizvodima koji sadrže “značajne zapremine” supstanci koje izazivaju zabrinutost (substances of very high concern – SVHCs), i na taj način omoguće reciklerima da “eliminišu ove hemikalije iz recikliranih materijala ili ne recikliraju proizvode koji sadrže SVHCs”.
Međutim, detektovanje i eliminisanje opasnih hemikalija iz reciklažnih tokova se pokazalo kao jedan od najvećih izazova koji još uvek nije prevaziđen, kao što se to ističe u članku Leslie et al.1 Argument i dalje cirkuliše.
Reference
1 Leslie, H. et al. (2016). “Propelling plastics into the circular economy – weeding out the toxics first.” Environment International 94: 230-234.
2 Puype, F. et al. (2015). “Evidence of waste electrical and electronic equipment (WEEE) relevant substances in polymeric food-contact articles sold on the European market.” Food Additives & Contaminants: Part A 32: 410-426.
3 Leigh Stringer (June 2, 2016). “Chemicals must take ‘centre stage’ in circular economy discussions.” Chemical Watch
IZVOR: Food Packaging Forum